Çimento tesislerinde titreşim izleme ile plansız duruşu azaltmak mümkün. Doğru vibrasyon sensörü seçimi, 4-20mA ya da IEPE çıkışın PLC’ye entegrasyonu ve rulman arızasının erken tespiti, kestirimci bakımın temelidir. Aşağıda ekipman bazında seçim, montaj ve alarm ayarlarını netleştiriyoruz.
Çimento Tesislerinde Vibrasyon Sensörü Seçimi
Toz, ısı ve darbe altındaki ekipmanlar için doğru vibrasyon sensörü seçimi ölçüm kalitesini belirler. Değirmen, döner fırın tahriki, klinker soğutucu fanları ve kırıcılar farklı titreşim profilleri üretir; bu nedenle sensörün ölçüm aralığı, hassasiyet, sıcaklık dayanımı ve IP koruma seviyesi kritik olur. IEPE ivmeölçer ayrıntılı analiz için uygundur, 4-20mA transmitter ise PLC/SCADA izleme ve alarm için pratik çözüm sunar. Tozlu alanlarda ekranlı kablo, sağlam konnektör, doğru montaj yüzeyi ve ekipmana uygun frekans bandı seçimleriyle güvenilir titreşim izleme sağlanır.
4-20mA mı IEPE mi: Entegrasyon ve Analiz Derinliği
4-20mA çıkışlı titreşim sensörü sabit akım döngüsü ile PLC/SCADA‘ya doğrudan bağlanır, uzun kablo mesafelerinde gürültüye dayanıklı çalışır, alarm eşiği takibi için idealdir. IEPE ivmeölçer tek kutuplu besleme ve koaksiyel kablo ile geniş frekans bandı ve yüksek örnekleme sağlar, rulman hatası, dengesizlik ve hizasızlık gibi arıza imzalarını ayrıntılı çözümlemeye izin verir. Sürekli izleme ve saha kablolaması öncelikse 4-20mA, kök neden analizi ve spektral teşhis gerekiyorsa IEPE tercih edilir; birçok tesiste ikisi hibrit kullanılır.
Çimento Değirmenlerinde Sensör Konumu ve Frekans Aralığı
Bilyalı ya da roller değirmen için güvenilir ölçüm, doğru noktaya takılan vibrasyon sensörü ile başlar. Rulman yataklarında tahrik tarafı ve karşı taraf ayrı ayrı izlenir. Pinyon ve büyük dişli çevresinde diş hata imzaları için ek sensör önerilir. Montajda vidalı taban ve temizlenmiş, düz yüzey tercih edilir; mıknatıs yalnızca geçici ölçüm içindir. Trend izlemede 1x ve 2x hız bileşenleri kritik olur. Rulman arızası için daha yüksek bant gerekir; genel durum için 10 Hz ile 1 kHz aralığı, arıza erken tespiti için 2 kHz ile 10 kHz aralığı kullanılır. Uzun kablo hatlarında 4-20mA çıkış PLC tarafında alarm izlemeyi kolaylaştırır; ayrıntılı spektrum için IEPE kanal ayrılır.
Döner Fırın ve Klinker Soğutucu Fanlarında İzleme
Döner fırın tahrik sistemi ve klinker soğutucu fanları yüksek ısı ve toza maruz kalır. Bu bölgelerde yüksek sıcaklık dayanımlı IEPE ivmeölçer veya 4-20mA vibrasyon transmitter tercih edilir. Fanlarda dengesizlik, hizasızlık ve gevşeklik ana arıza kaynaklarıdır; yatak gövdesine yakın, rijit yüzeye sabitlenmiş sensörler daha temiz sinyal verir. Soğutucu fanlarında rulman arızasını erken görmek için 2 kHz üstü bantlar, balans problemlerinde 1x hız bileşeni ve trend verisi önemlidir.
Kırıcı ve Besleyicilerde Darbeye Dayanıklı Sensör
Kırıcılar, çekiçli öğütücüler ve vibrasyonlu besleyiciler darbeli sinyaller üretir. Bu uygulamalarda darbelere dayanıklı, IP67+ korumalı vibrasyon sensörü ve mekanik gerilimi azaltan kablo kelepçesi kullanın. Geçici ölçümler için mıknatıs uygundur ama sürekli izleme için vidalı montaj ve pürüzsüz yüzey şarttır. 4-20mA çıkışlı sensörlerle PLC tarafında basit RMS alarmı kurulur; kök neden analizi gerektiğinde IEPE kanalı ile spektrum kaydı alınır.
Kablolama, Konnektör ve Montaj İpuçları
Tozlu ve sıcak alanlarda ekranlı kablo, metal konnektör ve doğru topraklama parazitleri azaltır. Kablo güzergahını güç kablolarından uzak tutun, keskin kıvrımlardan kaçının. Montaj yüzeyini temizleyin, düzlüğü kontrol edin, tork değerlerini üretici verisine göre uygulayın. Sensör yönelimini tutarlı seçin; yatay ve dikey bileşenleri karıştırmayın. ATEX alanlarında uygun sertifikalı titreşim sensörü ve barrier kullanımı zorunludur.
Alarm Limitleri ve ISO 20816 Yaklaşımı
Genel durum izleme için RMS hız değeri pratik bir metriktir. ISO 20816 ekipman sınıfına göre başlangıç alarm seviyeleri belirlenebilir; ardından tesise özgü temel seviye üzerinden yüzde bazlı uyarı ve kritik eşikler tanımlanır. 1x hız artışı genelde dengesizliğe, 2x hız hizasızlığa işaret eder; yüksek bantta BPFO/BPFI rulman frekansları yükselirse erken arıza şüphesi güçlenir. Eşikleri statik değil, trend ve proses koşulları ile birlikte yorumlayın.
PLC SCADA Entegrasyonu ve Veri Kullanımı
4-20mA vibrasyon transmitter doğrudan PLC analog girişine bağlanır, SCADA ekranında RMS trendleri ve alarm durumları görüntülenir. Kritik makinelerde IEPE kanallar eklenerek ara sıra spektral analiz yapılır. Duruş sonrası yeniden devreye alma sırasında temel seviyeleri güncelleyin, bakım notlarını ve sensör konumlarını dijital olarak etiketleyin. Bu akış, kestirimci bakım planlarının doğruluğunu ve yedek parça yönetimini güçlendirir.
Örnek Alarm Seti
Başlangıçta her makine için temel titreşim seviyesi toplanır. Genel durum RMS hız için uyarı eşiğini temelin yaklaşık yüzde 25 üstüne, kritik eşiği yüzde 50 üstüne alın. 1x hız bileşenindeki beklenmedik artış dengesizlik riski için ayrı uyarı üretir. 2x hız hizasızlık şüphesinde tetiklenir. Yüksek bant izleme ile rulman frekansları yükselirse anlık bildirim oluşturun. 4-20mA kanallar PLC SCADA tarafında alarm ve duruş senaryolarını yönetir, IEPE kanallar periyodik spektral analiz ile kök nedeni doğrular.
Değirmen tahrik ve karşı yataklarında IEPE ivmeölçer ile ayrıntılı teşhis, hat boyunca 4-20mA transmitter ile trend izleme kullanın. Döner fırın tahriki ve klinker soğutucu fanları için yüksek sıcaklık dayanımlı, IP67 ve ekranlı kablolu titreşim sensörü seçin. Kırıcı ve besleyici uygulamalarında darbeye dayanıklı gövdeli, vidalı montajlı sensör tercih edin. Tozlu alanlarda metal konnektör, doğru topraklama ve rijit montaj yüzeyi ölçüm güvenilirliğini belirgin biçimde artırır.
